देउवाको संयम र निर्णय : नेपाली राजनीतिमा पाठ बन्ने परिपक्व नेतृत्वको उदाहरण
लेखक: रबिन्स शर्मा नेता, नेपाली काङ्ग्रेस

राजनीति केवल भाषण र भीडको खेल होइन, जिम्मेवारी, धैर्य र निर्णय क्षमताको परीक्षा हो। पछिल्ला दिनमा नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले देखाएको संयम, व्यवहार र निर्णयशैलीले यही कुरा फेरि एकपटक पुष्टि गरेको छ।

आफूमाथि भौतिक आक्रमणजस्तो संवेदनशील घटना घट्दा पनि देउवाले न आक्रोश प्रकट गरे, न आरोपको भाषा बोले। बरु उहाँले पार्टीको केन्द्रीय समितिमा अत्यन्त शालीन, सन्तुलित र सुझबुझपूर्ण ढंगले सम्बोधन गर्नुभयो। यो केवल एक औपचारिक अभिव्यक्ति थिएन— यो नेपाली राजनीतिमा दुर्लभ बन्दै गएको “संयमित नेतृत्व” को व्यवहारिक रूप थियो।

देउवाको सम्बोधनले सन्देश दियो— कांग्रेस केवल आन्दोलनको होइन, संस्कार र मर्यादाको पार्टी हो। उनले जनाए, पार्टीभित्र असहमति स्वाभाविक हो तर त्यसको समाधान संवाद र संस्थागत बाटोमै खोजिनुपर्छ। यस्तो सन्देश, अहिलेको उत्तेजित र विभाजित राजनीतिक परिवेशमा, निकै अर्थपूर्ण छ।

स्वास्थ्यगत कारणले पार्टीका वरिष्ठ नेता पूर्णबहादुर खड्कालाई कार्यवाहक सभापतिको जिम्मेवारी हस्तान्तरण गर्ने निर्णय पनि देउवाको राजनीतिक परिपक्वताको अर्को प्रमाण हो। व्यक्तिगत नियन्त्रणभन्दा संस्थागत अभ्यासलाई प्राथमिकता दिने उहाँको सोचले कांग्रेसभित्र जिम्मेवारी बाँडफाँडको संस्कार बलियो बनाएको छ।

पूर्णबहादुर खड्का आफैं पनि सन्तुलित र व्यवहारिक नेतृत्वका पर्यायका रूपमा चिनिन्छन्। देउवाले जिम्मेवारी सुम्पिएपछि खड्काले देखाएको शालीनता र संवादमुखी शैलीले कांग्रेसमा स्थायित्व र एकताको सन्देश दिएको छ। यो अभ्यासले देखाएको छ— नेतृत्व केवल पदमा होइन, विचार र आचरणमा पनि नापिन्छ।

देउवाको पछिल्लो व्यवहार र निर्णयलाई समग्रमा हेर्दा चार मुख्य सन्देशहरू स्पष्ट देखिन्छन् 

१. संयम नै नेतृत्वको सर्वोच्च शक्ति हो।
नेताले क्रोध होइन, विवेक प्रयोग गर्न सक्छ भने त्यो नेतृत्व दीर्घकालीन हुन्छ। देउवाको प्रतिक्रिया यसको प्रत्यक्ष उदाहरण हो।

२. संस्थागत अभ्यासले पार्टीलाई बलियो बनाउँछ।
व्यक्तिगत निर्णयभन्दा साझा नेतृत्व र जिम्मेवारी बाँडफाँडले पार्टीलाई स्थायित्व र विश्वसनीयता दिन्छ।

३️. असहमतिको व्यवस्थापन संवादमै सम्भव हुन्छ।
राजनीतिमा विरोध स्वाभाविक हो, तर त्यसको समाधान धैर्य र परिपक्वताबाट मात्र सम्भव छ। देउवाले यही बाटो देखाए।

४️. अन्य दलका लागि पनि यो एक गम्भीर राजनीतिक पाठ हो।
विपक्षीमाथि आक्रमण होइन, सहमति र मर्यादाबाट राजनीति अघि बढाउन सकिन्छ भन्ने देउवाको उदाहरणले सम्पूर्ण दलहरूलाई सन्देश दिएको छ।

आजको राजनीतिक वातावरणमा जहाँ उत्तेजना, आरोप र प्रतिशोधको भाषा हावी छ, त्यहाँ देउवाको सन्देशले शान्त र स्थिर राजनीतिका लागि एउटा नयाँ सम्भावना खोलेको छ। उनले देखाएको व्यवहारले बुझाउँछ— “नेता ठूलो बोल्नेले होइन, गहिरो सोच्नेले बन्छ।”

देउवाको संयम, जिम्मेवारी र संस्थागत सोचले नेपाली कांग्रेस मात्र होइन, समग्र राजनीतिलाई पनि परिपक्व दिशातर्फ लैजाने संकेत दिएको छ। अब अन्य दल र नेताहरूले यो पाठ कति सिक्छन् भन्ने कुरा आगामी राजनीतिक घटनाक्रमले नै देखाउनेछ।