राजनीति गर्ने कि राष्ट्र जोगाउने?

राजेन्द्र गुरुङ महामन्त्री, राप्रपा 

देशमा कुनै पनि संवेदनशील घटना हुँदा तथ्य, प्रमाण र गम्भीर अध्ययनको आधारमा विवेकपूर्ण प्रतिक्रिया दिनुपर्ने ठाउँमा, हाम्रो समाजमा केही स्वघोषित बुद्धिजीवी र मिडियाले आफ्नो धन्दा चलाउने माध्यम बनाउने प्रवृत्ति बढ्दो छ। राष्ट्र र राष्ट्रिय सुरक्षासँग सम्बन्धित मुद्दा पनि कतिपय व्यक्तिले धमिलो पारेर, आ–आफ्नो पक्षलाई फाइदा हुने किसिमले प्रयोग गर्न थालेका छन्। यो अवस्था केवल खेदजनक मात्र होइन, खतरनाक पनि हो।

हालै घटेका घटनालाई हेर्दा यो प्रवृत्ति अझ स्पष्ट देखिन्छ। कुनै राजनीतिक वा प्रशासनिक कमजोरीलाई औंला ठड्याउने सजिलो बाटो त्यागेर, प्रत्यक्ष रूपमा संलग्न नभएको संस्था—सेना—लाई दोष दिनु भनेको ‘बलिको बाख्रा’ बनाउने काम मात्र हो। तर मूल प्रश्न उहीँ उभिन्छ:
अब राजनीति गर्ने कि राष्ट्र जोगाउने?

पहिलो बुँदा: सेना दलको गार्ड होइन, राष्ट्रको रक्षा कवच हो

सेना कुनै राजनीतिक दलको निजी सुरक्षा गार्ड होइन, यो राष्ट्रकै साझा संस्था हो। यसको गतिविधि संविधान, कानुन र राष्ट्रिय हितका आधारमा सञ्चालन हुन्छ। सेना पार्टीगत दबाबमा होइन, राष्ट्रिय आदेशअनुसार चल्ने अंग हो। तर पनि हरेक असफलताको दोष सेनामाथि थोपर्ने प्रवृत्ति देखिनु चिन्ताको विषय हो। यसरी निरन्तर आलोचना गर्नु केवल सेनाको संरचना कमजोर बनाउने काम हो, जसको प्रत्यक्ष असर राष्ट्रिय सुरक्षामा पर्छ।

दोस्रो बुँदा: संयमित सेनाको कदमलाई ‘नदेख्ने’ प्रवृत्ति

यस्ता संवेदनशील अवस्थामा सेनाले लिएको संयमित र जिम्मेवार कदमलाई कतिपयले बुझ्न चाहेनन्। यदि त्यो दिन सेना सडकमा खुला भिडन्तमा उत्रिएको भए, स्थिति कतिसम्म भयावह हुन्थ्यो भन्ने सोच्नुपर्छ। सयौँ जनताका ज्यान जोखिममा पर्न सक्थे, सम्पत्ति क्षति हुन्थ्यो, समाजमा आतंक मच्चिन्थ्यो। त्यसपछि पनि त्यही आलोचकहरूले प्रश्न गर्थे—
“सेनाले किन गोली चलायो?”

यसले स्पष्ट देखाउँछ—आलोचनाको आधार विवेक होइन, अवसरवादी मानसिकता हो।

तेस्रो बुँदा: जिम्मेवारीको विभाजन र सेनालाई मात्र दोष दिने खेल

हाम्रो सुरक्षा संरचनामा प्रहरी, प्रशासन, दमकल लगायतका निकायहरू अलग–अलग जिम्मेवारीमा छन्। तर आलोचनाको निशाना किन केवल सेनामाथि मात्र लगाइन्छ? के यसमा कुनै योजनाबद्ध शक्तिको हात छ? सेनाको मनोबल कमजोर पारेर कुन शक्ति लाभान्वित हुँदैछ?

यसरी सोच्दा स्पष्ट हुन्छ—यो केवल सामान्य बहस होइन, राष्ट्रको सुरक्षा र भविष्यसँग जोडिएको गम्भीर प्रश्न हो।

चेतावनी: सेना कमजोर हुनु भनेको राष्ट्र कमजोर हुनु

नेपाल एकीकरणदेखि आजसम्म सेनाले राष्ट्र र राष्ट्रिय सार्वभौमिकताको रक्षा गर्न गरेको बलिदान अपार छ। अनगिन्ती सिपाहीले आफ्नो जीवन अर्पण गरेर हाम्रो सीमाना, हाम्रो पहिचान, हाम्रो अस्तित्व सुरक्षित गरेका छन्। त्यस बलिदानलाई बिर्सनु भनेको आत्मघात गर्नु हो।

संस्थागत रूपमा सेनालाई कमजोर बनाउने वा त्यसको मनोबल गिराउने कुनै पनि प्रयास अन्ततः राष्ट्रकै मेरुदण्ड तोड्ने काम हुनेछ। यस्तो गतिविधि चेतावनीका घण्टी हुन्—आज सचेत नबने भोलि ढिलो हुनेछ।

निष्कर्ष: बलियो सेना, बलियो नेपाल

अब प्रश्न उठ्छ:
 सेनालाई कमजोर बनाएर कसले फाइदा पाउँछ?
 बलियो सेना बिना बलियो नेपाल सम्भव छ त?

उत्तरो स्पष्ट छ—राष्ट्रको हित चाहने कुनै पनि नागरिक सेनालाई कमजोर पार्ने कुरा सोच्दैन। बरु प्रत्येक नागरिकले आफ्नो जिम्मेवारी बोध गर्दै सेना मात्र होइन, सम्पूर्ण सुरक्षा निकायको मनोबल उच्च बनाउन योगदान दिनुपर्छ।

बलियो सेना र समन्वित सुरक्षा संरचना मार्फत मात्रै राष्ट्र सुरक्षित हुन्छ। यही बाटोले नेपालीको भविष्य सुरक्षित हुन्छ।

त्यसैले आजैदेखि हाम्रा बहस र टिप्पणीहरू जिम्मेवार बन्नुपर्छ। अवसरवादी राजनीति भन्दा माथि उठेर—राष्ट्र जोगाउने बाटो रोज्नुपर्छ। राजनीति क्षणिक लाभका लागि हुन सक्छ, तर सेना र सुरक्षा संरचना राष्ट्रको दीर्घकालीन अस्तित्वका लागि अनिवार्य छन्।
त्यसैले—
राजनीति गर्ने कि राष्ट्र जोगाउने?